2020 İNFAZ YASASI DEĞİŞİKLİĞİ TASARISI

2020 İNFAZ YASASI DEĞİŞİKLİĞİ TASARISI HANGİ SUÇLARI KAPSIYOR,
HANGİ SUÇLAR KAPSAM DIŞI BIRAKILDI…

Yüzbinlerce kişinin aylardır merakla beklediği Af Tasarısı olarak da bilinen 2020 İnfaz değişikliği tasarısı son hali ile 31.03.2020 günü Meclis ‘e sunuldu.
Tüm dünyanın mücadele verdiği Pandemik Covid-19 salgını İnfaz değişikliğine de etki ederek geçici İnfaz değişikliklerine de tasarının son halinde yer verildi. Salgın aylardır süregelen İnfaz değişikliklerine de hız da kazandırdı. Salgının ilk günlerinden itibaren mahkum ve yakınlarının haklı endişeleri neticesinde cezaevlerinde ivedi tedbirler alınmasına yol açmış idi. Bu bağlamda :
 
-     Yakınlarının mahkumlarla olan açık görüşlerine ara verilmiş, telefon ile görüşme hakları artırılmış, görüntülü konuşma formatına geçilmişti.
-     Avukatların cezaevi girişlerinde ateş ölçümü yapılarak, gerekli tıbbi teçhizat tevdi edilmiş, gerekli olmadıkça da görüşlerin ertelenmesi önerilmişti.
”Evde Kal” çağrıları ile salgının yayılma hızının önlenmeye çalışıldığı şu zorlu günlerde, dar alanlarda kalabalık sayıda yaşayan mahkumlar adına bu tedbirler yeterli gelmeyerek hukuki durumlarının değerlendirilmesi hızlandırıldı.
 
İnfaz Kanununun 105/A ile 107/B Maddeleri ile toplam 11 Kanunda yaklaşık 70 Maddelik bir değişiklik yapan 2020 Ceza İnfaz Yasası değişikliği tasarısı açıklanarak kamuoyu ve Meclis’e duyuruldu. Öncelikle şunu söylemek gerekir ki açıklanan İnfaz değişikliği genel anlamda geçici değil kalıcı bir değişiklik öngörüyor. Bu şu demek oluyor; Tasarı, tek seferlik bir indirim yahut Affı değil , İnfaz kanunlarında bazı kavram, kurum ve kuruluşlarda köklü değişiklikler içeriyor.
 
İnfaz Yasası değişiklik tasarısının doğrudan Covid-19 ile ilintili olan kısmının AçıkCezaevleri’ne ilişkin maddeleri olduğu görülüyor. Tasarıya göre,
-     Cezaları açıkcezaevlerinde infaz olunan hükümlüler , cezalarını 2 ay süre ile konutta geçirecekler. Bu sürenin Adalet Bakanlığı izni ile Maximum 6 ay olacak şekilde toplamda 2 kez daha uzatılması mümkün hale gelecek.
-     Hükümlülerin konutta geçirdikleri süre cezalarından mahsup edilerek süre sonunda tahliyeleri sağlanacak.
Düzenlemeye gerekçe olarak, açıkcezaevlerindeki hükümlülerin zaten yasal olarak izin hakları olduğundan yola çıkıldığı belirtilmişse de tasarı bu haliyle denetimden uzak gibi görünüyor. Açıkcezaevlerindeki hükümlüler izin zamanlarında tekrar suç işleyerek kapalı cezaevlerine girebiliyordu. 2 aylık konutta infaz da bu gibi hususların denetim ve sonuçlarının nasıl yapılacağı konusunda bir boşluk olduğu kanaatindeyim.
 
Çok tartışılan Tasarı kapsamında bırakılan suçlar hangileri oldu ?
Toplum vicdanını yaralayan suçlar haklı olarak tasarı kapsamı dışında tutuldu. Ancak, burada dikkat edilmesi gereken nokta şudur ki , cezalar arasında keyfiyete yer vermeyecek bir gerekçe ve eşitlik bulunması gerekir. Aksi durum, neden bu suçların kapsam dışı bırakıldığına ilişkim eşitlik ilkesine aykırı bir izahat Anayasa Mahkemesi tarafından hükmün mülgasına sebebiyet verebilecektir.
 
-     Terör Suçları kapsam dışı bırakıldı. Hatta, Terör suçlarının bazı hallerinde “ Menfaat,çıkar elde etmek için Terör Örgütü kurma” gibi maddelerindeki ceza ağırlığında artırıma gidileceği de belirtildi.
-     Uyuşturucu ve Uyarıcı Madde suçları istisnaları dışında kapsam dışı bırakıldı. TCK md. 188 hükmünün ihtiva ettiği Uyuşturucu İmal ve Ticareti kapsam dışı bırakıldı. Yani, uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi satan,saklayan,ithal veya imal eden…. Kişilerin işlediği suçlar infaz değişikliği kapsamında tutulmadı. Tck md 191 hükmünün ihtiva ettiği kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde bulundurma suçu ise tasarıya dahil edildi.
Bu madde metni eleştiriye açık ve dikkatli irdelenmesi gereken bir husus içeriyor. İnfaz tasarısının cezaevleri doluluk oranını düşürmek gibi bir saik içerdiğine şüphe yoktur. Ancak, cezaevlerindeki mahkumların yaklaşık 65.000 kadarı bu suçlardan mahkumiyet hükmü almış olanlardan oluşuyor, 18.000 kadar mahkum ise bu suçun mükerrerinden ceza çekiyor. Yani cezaevlerinin yaklaşık 82.000 kadarı kapsam dışında tutuluyor. Gerekçesi özenle hazırlanmaz ise iptali Anayasa Mahkemesinde talep edilen hükümler içerisinde yer alması muhtemel.
-     Kasten Öldürme suçları kapsam dışı bırakıldı.
-     Kadına Şiddet kapsam dışı bırakıldı.
-     Cinsel suçlar, Cinsel taciz veya sarkıntılık olarak adlandırılan basit halleri hariç kapsam dışı bırakıldı.
 
Tartışma ve merak konusu diğer husus ise tasarının yasalaşması durumunda kimlerin hangi oranda indirim alacağına ilişkin :
 
Tasarı 30.03.2020 tarihini milad alıyor. Bu tarihten önce işlenmiş suçlara tek seferlik bir hak tanıyor. Tarihten önce deyiminden, yargılaması bitmiş kişi ceza almış ancak dosyası Yargıtay incelemesinde bu kişileri de anlamak gerekiyor. Önemli olan husus suçun 30.03.2020 tarihinden evvel işlenmiş olması.
 
Tasarı , bu tarihten sonra işlenen suçlarda ise aslında artışa gidiyor. Yani, cezaların caydırıcılığı ilkesinin paralelinde kanuna yeni kurumlar ve daha detaylı incelemeler sokuyor. Kişinin cezasının ½ si koşullu salıverilmeye sokuyor, kalan kısmın 1/5 i Denetimli Serbestlikten yararlandırılıyor. Eskiden kişi 5 yıl cezaevinde cezasının infazını yattı ise “ iyi hal” ile kalan cezanın dönüştürülmesi mümkündü. Tasarı, bu durumu zorlaştıracak bir iyi hal komisyonu oluşturulmasını öngörüyor.
 
Bunun dışında,
-     Denetimli Serbestlik süresi uzuyor, bu bir reform sayılabilir.
-     0-6 yaş grubu çocuğu olan kadınlarda ve 65 yaş üstü kişilerde konutta infaz hükmünü uygulanabilir hale getiriyor.
-     Çek Suçlarına ilişkin 24.03.2020 tarihine kadar işlenmiş olanlar için durma kararı Covid-19 tedbirleri kapsamında zaten verilmiş idi, durma süresi bitikten sonra bu kişiler de aftan yararlanabiliyor.
 
Peki bu tasarı Meclis içerisinde kabul görüp yasalaştıktan sonra icrası nasıl başlayacak?
Tasarı kapsamına giren tüm mahkumlar otomatik tahliye olmayacaklar. İlgili Cumhuriyet Savcıları ve Hakimler tarafından dosyalar teker teker incelenerek müddetnameler hazırlanacak.
 
Av. Devrim Nur Kayabalı